بررسی و نقد کتاب تاریخ عرب در دوران اسلامی؛ سیرة نبوی

author

علی بیات دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران

Abstract:

بدیهی است که همة آثار منتشرشده دربارة تاریخ، فرهنگ، و تمدن اسلامی اعتبار علمی یک‌سانی ندارند و ضروری است که در ترازوی نقد ارزیابی شوند. در این نوشته، کتاب تاریخ العرب فی الاسلام اثر مورخ نامور عراقی جواد علی، که به کوشش منصور داداش‌‌نژاد با عنوان تاریخ عرب در دوران اسلامی؛ سیرة نبوی ترجمه شده، به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی و نقد صوری و محتوایی شده است. کتاب پاره‌‌ای نقایص و کاستی‌‌ها دارد از جمله: انطباق ‌‌نداشتن عنوان کلی کتاب بر محتوای آن، گاه حصر بینش و روش تاریخ‌‌نگری و تاریخ‌‌نگاری مؤلف در چهارچوب‌‌‌‌های صرفاً آکادمیک و مکتب اثبات‌‌گرایی تاریخی (پوزیتیویسم تاریخی)، نقل بعضی مطالب بدون ذکر منبع و یا نقل‌‌های بدون نقد، و پاره‌‌ای ابهامات در متن. جز موارد مذکور مطالب کتاب مبتنی بر مواد و مستندات متنوع و متقن تاریخی و مقایسة آن‌‌ها، بهره‌‌گیری از تحقیقات لغت‌‌شناسی و زبان‌‌شناسی، و نقل و نقد آرای مستشرقان است. مؤلف با انگیزه و هدف حقیقت‌‌جویی و کشف واقعیت در تاریخ به مطالعه و تحلیل تاریخ اسلام پرداخته و نوپردازی‌‌ها و نکته‌‌سنجی‌‌های دقیق و عالمانه‌‌ای از زنجیرة رویدادها به دست داده است. ویژگی‌‌های اخلاق علمی مؤلف مانند پرهیز از تعصب، فروتنی، و تواضع علمی و نقدپذیری از دیگر امتیازها و مزایای کتاب است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

مؤلفه‌‌‌های سیاسی تمدّن نوین اسلامی بر اساس سیرة نبوی

هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی سیرة عملی پیامبر اکرم(ص) در بخش سیاسی و کشف مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اصلی ساختار سیاسی مطلوب به منظور ارائة الگوی اصیل اسلامی است که توان شکل‌دهی به تمدّن نوین اسلامی را داشته باشد. روش: در این مقاله با روش تحلیل مضمون و واکاوی سیرة عملی پیامبر(ص)، مؤلفه‌های تمدّن‌ساز سیره در بعد سیاسی استخراج و معرفی شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش را می...

full text

راه‌های استحکام خانواده در سیرة نبوی (ص)

این پژوهش که به استحکام خانواده وراه‌های تقویت این نهاد مقدس به شیوه زندگانی پیامبر اعظم (ص) می‌پردازد، با روش اسنادی و کتابخانه‌ای انجام شده و در ضمن تبیین موقعیت حساس خانواده، سعی بر آن بوده است که با استناد بر شواهد و قرائنی همچون ساختار خانواده که به مراتب و مرزهای درونی و بیرونی اشاره دارد، اهداف تشکیل خانواده را نیز در تأمین نیازهای مادی، عاطفی و معنوی انسان از جمله دست‌یابی به سکون و آرا...

full text

بررسی و نقد کتاب فرهنگ مصور باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ (جلد 1)

کتاب موردنقد در این نوشته جلد نخست از کتاب دوجلدیِ فرهنگ مصور باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ (انگلیسی ـ فارسی) است. جلد نخست اساساً ماهیتی لغت‌نامه‌ای دارد، ضمن این‌که برای شماری از مدخل‌ها توضیحی کوتاه نیز آورده شده است. کتابِ موردبحث از جنبه‌های متعدد ازجمله صفحه‌آرایی، شیوة نگارش، و به‌ویژه ازنظر محتوایی واکاوی شده است. در این نوشته با مثال‌های متعدد بحث شده است که صفت «پیش از تاریخ» برای کتاب...

full text